© Gelders Archief: 1523 – 117-0018, fotograaf Emil van den Kerkhoff, Public Domain Mark 1.0 licentie (auteursrechtenvrij).
Volksbadhuis
In de wirwar van Peterstraten en voetgangersdoorsteken tussen de Hommelseweg en de Klarendalseweg staat het Volksbadhuis. Het gebouw valt letterlijk mooi uit de toon tussen de andere woningen die, als gevolg van verschillende saneringsgolven in de 20e eeuw, hier zijn gebouwd. De trapgevel en de gevelnaam verraden een bijzondere geschiedenis.
Hier kon je in de tijd dat de woonhuizen zelf nog geen douche- of wasgelegenheid hadden een ‘regenbad’ nemen. Voor vier cent mocht je douchen en je kreeg er dan een stukje zeep en een handdoek erbij. Wel na het betalen van de toegangsprijs bij badmeester Wim Timmermans: mannen rechtsaf en vrouwen linksaf. Wie te lang douchete werd met koud water uit de brandslang tot spoed gemaand.
Overzicht
Naam: Volksbadhuis
Adres: West-Peterstraat 26, 6822 AA Arnhem
Bouwjaar: 1890
Stijl: voorgevel met neorenaissance elementen
Architect: Jan Hendrik Persijn (1842-1910), Arnhem.
Renovatie: 2009-2010, verbouw tot wooncomplex
Gebruik in het verleden:
1890-1984: badhuis
1984-2009: verenigingsgebouw o.a. bingobijeenkomsten en postduivenvereniging De Snelpost.
2010-: studentencomplex
Geen stromend water, geen douche
In de tweede helft van de 19e eeuw waren de hygiënische voorzieningen in Klarendal en andere arbeiders- en sloppenwijken ronduit beroerd. Geen riolering, maar een open goot die langs of over de straat regenwater en al het vuil moest afvoeren. Geen stromend water in de huizen, maar openbare pompen waar iedereen uit de buurt water moest halen. Uitbraken van besmettelijke ziektes als cholera, difterie en tyfus eisten in verschillende jaren tientallen dodelijke slachtoffers. De liberale gemeenteraad was wars van elk overheidsingrijpen. Ondergrondse rioleringsplannen werden tegengehouden, omdat deze te duur zouden zijn en omdat dit niet paste bij het liberale standpunt: niet de overheid, maar de burgers zelf dienden verantwoordelijkheid te nemen voor de kwaliteit van wonen en werken.
Bron: Algemeen verslag omtrent den toestand der Arbeiderswoningen te Arnhem.
Arnhem 1871 (Uitgave van de Geneeskundige Raad van Gelderland en Utrecht en gedrukt bij G. J. Thieme te Arnhem), p. 7.
Wordt vervolgd