Financiële tegemoetkoming voor plantage-aandeelhouders
Op 1 juli 1863 werd de slavernij in Suriname officieel afgeschaft. De tot slaafgemaakte Surinamers werden gedwongen om nog tien jaar op de plantages te blijven. Voor hen brak de echte vrijheid pas in 1873 aan.

De ‘emancipatie van de slaven’, zoals de afschaffing van de slavernij in de 19^e eeuw werd genoemd, gebeurde in Nederland later dan in andere Europese landen. Dit had ook te maken met de schadevergoeding die de plantage- en slaveneigenaren claimden. De Nederlandse regering moest, om een meerderheid in de Tweede Kamer te krijgen, eerst voldoende geld in huis hebben om de f 300,- per slaafgemaakte (op de Antillen f 200,-) te kunnen uitkeren. Daar was twaalf miljoen gulden voor nodig, ongeveer 10% van de rijksbegroting.

De ‘compensatie’ werd zeer nauwkeurig geadministreerd. Daarom weten we nu wie de eigenaren c.q.. aandeelhouders van de plantages waren, waar ze woonden, wat hun beroep was, enz.

Zestien Arnhemmers en vijf plantages
Dankzij Bert Koene weten we dat van Vossenburg, die oorspronkelijk volledig in Arnhemse handen was, 46 personen recht hadden op de wettelijke financiële tegemoetkoming. Dit waren mensen die via vererving in het bezit waren gekomen van een deel van de plantage. Ze verdeelden voor de 236 tot slaafgemaakten op Vossenburg fl 70.800,- onder elkaar.

Het blijkt dat elf van die Vossenburggecompenseerden in Arnhem woonden. De familie Op Ten Noort bijvoorbeeld, met ook elf gecompenseerden, had haar basis in Zutphen. Uit de administratie van het archief ‘Comptabel Beheer’ in het Nationaal Archief , blijkt dat er naast Vossenburg nog vier andere Surinaamse plantages waren met in Arnhem wonende ‘compensatiegerechtigden’: de plantages t IJland, Adrichem, Zorgvliet en Poelwijk. t IJland had twee Arnhemse gecompenseerden. Dit brengt het totaal op zestien Arnhemmers (11 Vossenburg en 5 andere plantages)..

Ligging van de plantages met Arnhemse eigenaren
De getoonde kaart maakte deel uit van een tweedelig boek Marten Douwes Teenstra (1795-1864). Hij werkte tussen 1828 en 1834 in Suriname als inspecteur van de landbouw en het weg- en waterverkeer. Teenstra schreef een serie boeken over Suriname, waarin hij zich zeer kritisch toonde ten aanzien van het koloniale (slavernij)beleid.

In het tweede deel van zijn boek over de landbouw in Suriname gaf hij een overzicht van alle plantages. De nummers in die plantagelijst corresponderen met die op de kaart van Verwaard:
117: Het Eiland (t IJland), suikerplantage aan de Pauluskreek bij Paramaribo
126: Zorgvliet (Sorgvliet), koffieplantage aan de Commewijnerivier
194: Adrichem, koffieplantage aan het Matapicakanaal
235: Vossenburg, suikerplantage aan de Commewijnerivier
315: Poelwijk, suikerplantage aan de Pericakreek.

De registratie van de Arnhemse aandeelhouders
Zestien in Arnhem wonende aandeelhouders tellen de registers van de tegemoetkomingsregeling van 1863. Om het bedrag van de compensatie te bepalen, werd allereerst een lijst samengesteld met het aantal tot slaaf gemaakten op elke plantage, de ‘hoofden’ per bedrijf. Bij die registratie kregen de slaven ook een definitieve voor- en achternaam. Afhankelijk van de plantagegeleiding hadden de tot slaafgemaakte plantagebewoners hier wel of geen inspraak in. Via deze ‘Borderel van Aangifte’ werd dus het tegemoetkomingsbedrag vastgesteld: het aantal ‘hoofden’ maal f 300,-.

Op een tweede lijst werden de namen vermeld van de mensen met een eigenaarsdeel, de ‘Staat ter tegemoetkoming voor hoofdstuk XII der begroting’. Omdat de meeste aandeelhouders in Nederland verbleven, werd die vergezeld van notariële verklaringen, waarbij de eigenaren verklaarden wie voor hen als zaakgelastigde optrad. Niemand van de Arnhemse eigenaren had ooit Suriname, laat staan de plantage, bezocht. Het beheer ging via handelskantoren in Amsterdam, administrateurs in Paramaribo en uiteindelijk een plantagedirecteur op het bedrijf zelf. Zo belandde heel wat geld van de suikeropbrengsten niet bij de eigenaren in Nederland, maar bij de tussenpersonen.